The bridge of Arta. Της Άρτας το γιοφύρι.

Arta is an old town in north-western Greece. There are many rivers and many stone bridges built over them in the area, by local masons. I love those bridges. They have so much beauty and character in them.
The most famous of them all, is this bridge, over river Arachtos. It is still used by pedestrians. An old folks song which I remember from my school years talks about the difficulties faced while the bridge was built. I will try to translate the song for you below.

Της Άρτας το γιοφύρι. Χιλιοτραγουδισμένο και όμορφο στέκει τόσα χρόνια. Ακόμη θυμούμαι το δημοτικό τραγούδι το σχετικό με τις δυσκολίες στην κατασκευή του.

The bridge of Arta

Forty five masons and sixty apprentices

were building a bridge over the river of Arta.

They were building all day,

it was being destroyed in the evening.

The masons were mourning

the apprentices were crying

“Alas to our efforts

a pity to our work

to be building all day

and to be destroyed in the evening”.

A little bird flew over and sat across the river

it was not singing like a bird

or like a swallow

but it was singing and talking

with human talk.

“If you do not sacrifice a man

you will not have a strong bridge

and you must not sacrifice an orphan

or a stranger or a passerby

but the beautiful wife of chief mason.

Who comes late in the afternoon

and early in the morning”.

The chief mason heard it

and fell down like dead.

He sends a message to the beautiful

with the same bird, the nightingale

to be dressed and changed slowly

and go there late in the morning

to go late to cross the bridge.

But the bird did not hear well

and told her differently

“ be dressed and changed quickly

and go there quickly in the morning

go quickly to pass over the bridge of Arta”.

There she is appearing on the white street.

The chief mason saw her and his heart broke.

She greets them from afar and says to them from closer

“Hello masons and you apprentices.

What is wrong with chief mason and he looks sad?”

“His ring fell down under the first arch,

and who is going down there to find it?”

“mason do not be bitter

and I am going down to bring it to you.

I am going in and out to find it”.

She did not go halfway down

“Please pull the chain, pull the chain

I searched everywhere and I did not find anything”.

One catches the trowel

the other the lime

and the chief mason throws in a big stone.

“alas to our fate, a pity to our destiny

we were three sisters

and all three had a bad destiny

one built Danube, the other Euphrates

and me the youngest the bridge of Arta

may the bridge move

like the heart moves

and let the passersby fall

like the leaves from the trees fall”.

“Girl change your words

and say another curse

because you have an only brother

and he may happen to pass”

and she changed her words

and gave another curse

“let the bridge shake

if the tall mountains shake

and let the passersby fall

if the wild birds fall

because I have an only brother far away

and he might be passing”

 

Της Άρτας το γιοφύρι

Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες

γιοφύριν εθεμέλιωναν στης Άρτας το ποτάμι.

Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν.

Μοιρολογούν οι μάστορες και κλαιν οι μαθητάδες.

"Αλίμονο στους κόπους μας, κρίμα στις δούλεψές μας,

ολημερίς να χτίζουμε, το βράδυ να γκρεμιέται.

"Πουλάκι εδιάβη κι έκατσεν, αντίκρυ στο ποτάμι

δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδέ σα χελιδόνι,

παρά εκελάηδε κι έλεγε ανθρώπινη λαλίτσα:

" αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο,γιοφύρι δε στεριώνει

και μη στοιχειώσετε ορφανό, μη ξένο, μη διαβάτη,

παρά του πρωτομάστορα την όμορφη γυναίκα,

που έρχεται αργά τ' αποταχύ και πάρωρα το γιόμα.

"Τ' άκουσ' ο πρωτομάστορας και του θανάτου πέφτει.

Πιάνει, μηνάει της λυγερής με το πουλί τ' αηδόνι.

Αργά ντυθεί, αργά αλλαχτεί, αργά να πάει το γιόμα,

αργά να πάει να διαβεί της Άρτας το γιοφύρι.

Και το πουλί παράκουσε κι αλλιώς επήγε κι είπε:

"Γοργά ντύσου, γοργά άλλαξε, γοργά να πας το γιόμα,

γοργά να πας και να διαβείς της Άρτας το γιοφύρι.

"Να τηνε κι εμφανίστηκε από την άσπρη στράτα.

Την είδ' ο πρωτομάστορας, ραγίζεται η καρδιά του.

Από μακριά τους χαιρετά κι από κοντά τους λέει:

"Γειά σας χαρά σας μάστοροι και σεις οι μαθητάδες,

μα τι έχει ο πρωτομάστορας και είναι βαργομισμένος;"

"Το δαχτυλίδι του 'πεσε στην πρώτη την καμάρα

και ποιός να μπει και ποιός να βγει, το δαχτυλίδι να 'βρει;"

"Μάστορα, μην πικρένεσαι κι εγώ να πά' σ' το φέρω,

εγώ να μπω, εγώ να βγω, το δαχτυλίδι να 'βρω.

"Μηδέ καλά κατέβηκε, μηδέ στη μέση πήγε.

"Τράβα καλέ μ' τον άλυσο, τράβα την αλυσίδα,

τι όλον κόσμο ανάγειρα και τίποτας δεν βρήκα."

Ένας πηχάει με το μυστρί κι άλλος με τον ασβέστη,

παίρνει κι ο πρωτομάστορας και ρίχνει μέγα λίθο.

"Αλίμονο στη μοίρα μας, κρίμα στο ριζικό μας!

Τρεις αδερφάδες ήμαστε κι οι τρεις κακογραμμένες.

Η μια 'χτισε το Δούναβη κι η άλλη τον Αφράτη

κι εγώ η πιο στερνότερη της Άρτας το γιοφύρι.

Ως τρέμει το καρυόφυλλο, να τρέμει το γιοφύρι

κι ως τρέμουν τα δεντρόφυλλα, να πέφτουν οι διαβάτες."

"Κόρη, το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάρα δώσε,

που 'χεις μονάκριβο αδελφό, μη λάχει και περάσει.

"Κι αυτή το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάρα δίνει."

Αν τρέμουν τ' άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι

κι αν πέφτουν τ' άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες,

'τί έχω αδερφό στην ξενιτιά, μη λάχει και περάσει.